Odkrycia

Monumentalne łaźnie (T2) są przedmiotem badań naukowych naszego zespołu od 2023 r. Położony nad brzegiem jeziora, ten wyjątkowy kompleks był największym świeckim budynkiem w mieście oraz drugim, po bazylice, największym budynkiem w Filoxenite w ogóle. Pod względem rozmiaru, przewyższał nawet łaźnie w pobliskim sanktuarium św. Menasa ( (1200 m2 vs 1000 m2) co sprawia, że są to największe bizantyjskie łaźnie w całym regionie Mareotis. Zachowane, liczne fragmenty marmurowych dekoracji wskazują, że do wykonania zdobień obiektu wykorzystano co najmniej 115 ton marmuru. Pierwsze prace archeologiczn... Czytaj dalej...

Badania geofizyczne prowadzone na zachód oraz południe od zabudowy miejskiej pozwoliły na zidentyfikowanie oraz odtworzenie sieci kanałów nawadniających wraz z powiazaną infrastrukturą, do której zalicza się grupa kół podnoszących poziom wody (sakija) a także dróg wiejskich. Interpretacje oparte o wyniki badań nie-inwazyjnych są weryfikowane i uzupełniane poprzez badania pobranych rdzeni z warstwami gleby na głębokość ponad 8 metrów a także poprzez wykopaliska archeologiczne. Wyniki wskazują m.in. poziom zasolenia wód gruntowych w okresie późnego antyku. Wykopaliska w 2022 r. pozwoliły m.in. o... Czytaj dalej...

Zespół ostrakonów znaleziony w trakcie prac doczyszczających teren na wschód od Wielkiej Bazyliki składa się z ok. 150 fragmentów. Odkrycie miała miejsce w 2011 r. Te fragmenty naczyń ceramicznych z napisami w języku greckim znajdowały się zaledwie 2 cm poniżej powierzchni. Większość tych tekstów była zapisana jedną wprawną ręką. Ten zespół dokumentów datowany jest na koniec VI lub początek VII w. n.e. Zawiera on m.in. rachunki przedsiębiorstwa budowlano-remontowego. Czytaj dalej...

Wielka V w. bazylika z transeptem jest odkopywana od 2003 r. Po raz pierwszy wzmiankował ją były dyrektor Niemieckiego Instytutu Archeologicznego Wolfgang Müller-Wiener. To jemu należy się zasługa właściwej identyfikacji tego budynku. Bazylika została wybudowana przy północnej krawędzi półwyspu, na wzgórzu otoczonym z trzech stron wodą Jeziora Mareotis. Budynek ten ma formę trzynawowej bazyliki z transeptem i płytką apsydą. Długość kościoła mierzy 46 m, a szerokość transeptu to 20 m. Od północnej strony do bazyliki przylega kaplica, a od południa baptysterium z pomieszczeniami pomocniczymi. Bu... Czytaj dalej...

Zespół termalny składał się z wolno stojącej łaźni i systemu zaopatrzenia w wodę (z studnią, z której wodę czerpała saqiya) oraz rzędu sklepów. Budynek ten został odkryty przez polską misję i znajduje się 350 m na południe od bazyliki. Prostokątne termy, zajmują powierzchnię 170 m2, zostały wzniesione z wypalonej cegły. Po zachodniej i wschodniej stronie budynku znajdowały się dziedzińce z portykami. Po północnej stronie przy zewnętrznym murze znajdowała się latryna i sklepy. Zespół termalny był podzielony na dwie części o różnych rozmiarach: większa południowa część była przeznaczona dla mężc... Czytaj dalej...

Charakterystycznym elementem na wybrzeżu są cztery portowe mola, z których największe ma 120 m długości. Kilka lat temu zostały one przebadane przez Grecko-Egipską misję archeologiczną. Metoda konstrukcji mol, wykorzystująca tzw. jaskółczy ogon, oraz ceramika znaleziona między blokami kamiennymi wskazuje, że wzniesiono je stosunkowo wcześnie, nie później niż w II w. n.e. Czytaj dalej...

Pod apsydą Wielkiej Bazyliki na głębokości 1.80 m poniżej zachowanych murów, odkryto ruszt należący do wielkiego pieca do wypału amfor. Został on wykorzystany jako fundament tej części kościoła, w której sprawowano liturgię. Piec ma 8 m średnice a rusz ma 0.50 m grubości. Jet jednym z niewielu obiektów tego rodzaju znanych z północno-zachodnim Egipcie. W momencie odkrycia w ich wnętrzu znajdowały się jeszcze ostatnia partia wypalonych amfor, datowanych na II-III w. n.e. Czytaj dalej...

W 2006 r. zidentyfikowano nekropolę w południowo-wschodniej części miasta. Znajdowała się one w pobliżu odsłoniętej w 2003 r. kaplicy grobowej położonej poza mieszkalną częścią osady. Wyróżniono tu dwa rodzaje grobów datowane na różne czasy. Chrześcijańskie grobowce były strukturami wznoszonymi na powierzchni ziemi, podczas gdy rzymskie, a może nawet hellenistyczne były wycinane w podłożu skalnym. Te starsze grobowce charakteryzowały się obecnością wielu komór połączonych korytarzami. Do ich wnętrza prowadziły natomiast małe dromosy ze schodami, typowe w okresie hellenistycznym i rzymskim. Czytaj dalej...

Kaplica grobowa znajduje się w odległości 110 m na południowy wschód od południowego zespołu termalnego. Mierzy on 9 x 7.70 m, i jest wzniesiona z ciosów kamienny. Zgodnie z wczesnochrześcijańskim zwyczajem, zaopatrzona jest w małą apsydę po wschodniej stronie. Wnętrze kaplicy jest podzielone na trzy części. Każda z nich zawierała grobowiec, w którym znaleziono po kilka pochówków. Znaleziska monet z grobów wskazują, że kaplica została wzniesiona prawdopodobnie w VI w. n.e. Użytkowano ją natomiast przypuszczalnie do początku VIII w. n.e. Czytaj dalej...

Na wyspie na wschód of Wielkiej Bazyliki archeolodzy z Centrum Studiów Aleksandryjskich odkryli liczne budynki o charakterze handlowym i produkcyjnym, m.in. hellenistyczne i rzymskie warsztaty metalurgiczne. Jednakże najbardziej imponującym z nich, jest budynek mierzący ponad 100 m długości i wzniesiony w wielkich wapiennych ciosów po północnej stronie wyspy. Ma on wielki dziedziniec otoczony licznymi pomieszczeniami o zbliżonych rozmiarach. Odkrywcy sugerują, że mógł on pełnić funkcję magazyny, w którym przechowywano dobra przed załadowaniem ich na statek. Czytaj dalej...

Dom H1 znajduje się 10 m na wschód od Wielkiej Bazyliki. Od strony północnej przylega do budynku o niezidentyfikowanej funkcji, a po jego wschodniej stronie znajduje się latryna. Wykopaliska w tej części Marei w 2012 r. rozpoczęła misja Muzeum Archeologicznego w Krakowie kierowana przez Krzysztofa Babraja. Dwa lata później w 2014 r. prace zostały wznowione przez misję Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego pod kierownictwem Dagmary Wielgosz-Rondolino. Budynek ten został wzniesiony prawdopodobnie w VI w. n.e. Dom H1 ma regularny plan. Składa się z 28 połączonych ze sobą pomieszczeń ... Czytaj dalej...

Ok. 100 m na południowy zachód od Wielkiej Bazyliki egipscy archeolodzy w latach 70. odsłonili budynek, który był wykorzystywany najprawdopodobniej jako spichlerz na zboże. Ma on bardzo regularny plan i składa się z ponad 20 pomieszczeń. W niektórych z nich natrafiono na instalacje służące do przerabiania zboża na mąkę. Budynek ten funkcjonował najprawdopodobniej w okresie wczesnobizantyjskim (V-VII w. n.e.). Czytaj dalej...

Latryna L1 znajduje się na wschód od domu H1, tuż nad brzegiem jeziora. Wykopaliska w tym miejscu prowadzono w 2012 r., odsłaniając budynek prawie w całości. Dodatkowe prace archeologiczne przeprowadzono tu w 2017 r. Odsłoniliśmy tutaj budynek z trzema platformami otoczonymi kanałami ściekowymi. Wewnętrzne rozplanowanie jak i rozmiary budynku wskazują, że była to publiczna latryna. Pozyskany w trakcie wykopalisk materiał zabytkowy wskazuje, że budynek był wykorzystywany w okresie wczesnobizantyjskim (V-VII w. n.e.). Czytaj dalej...